Verimlilik, üretkenlik, süreç geliştirme ve dizayn etme hedefleri için yatırımların dijitalleşme, proses kontrol, daha çok veri analizi ve daha az kayıpla daha az enerji tüketimi ve atık konularında yoğunlaştığını söyleyen Muammer Bilgiç ile gerçekleştirdiğimiz röportajla Bilecik Demir Çelik tesislerini dergimize taşıdık.
Muammer Bey sizi ve bölüm faaliyetlerinizi tanıyabilir miyiz?
1983 ODTÜ Metalurji mühendisliği bölümü mezunuyum, o tarihten bu yana değişik çelik üretim tesislerinde, değişik kademelerde mühendislik ve yöneticilik yaptım. Son olarak ta 2014 yılından bu yana Bilecik Demir Çelik A.Ş’nin genel müdürlüğünü yapmaktayım.
Tesislerinizdeki birimler, bölümler ve faaliyetleri nelerdir?
BDÇ, Kılıçlar geri dönüşüm grubunun uzun yıllara dayanan Hurda ve nervürlü çubuk satış faaliyetlerinden oluşan faaliyet alanı kapsamını grubun dikey entegrasyon oluşturma ve bunun yol açacağı sinerji ile büyüme vizyonun bir parçası olarak 2014 yılında gruba katıldı. Ölçekli, yerel, minimum çevre etkisi olan, yüksek metalik verimliliğe sahip, ekonomik bir geri dönüşüm zinciri oluşturmuş durumdayız. Milyon ton hedefimiz yok, ihracat hedefimiz yok, ancak en yüksek metalik verimlilik, minimum atık ve çevre etkisi iddiamız var. Yapabildiklerimiz düşündüklerimizin ve hedeflerimizin çok ufak bir kısmı, sürekli dönüşüm, sürdürülebilir endüstriyel faaliyet ilkeleri ile; çalışanını, tedarikçisini, müşterisini ve ortaklarını mutlu eden bir mükemmeliyet yolculuğunu icra etmeye çalışıyoruz.
Tesisi üretim kapasitesi, üniteleri, yardımcı tesisleri, birimleri ve faaliyetlerini, ürün grupları vb gibi konularda tanıyabilir miyiz?
BDÇ 3 set 30 tonluk İndüksiyon ocağı, 1 adet Pota ocağı ,1 adet 3 yollu sürekli döküm makinası ve 70 ton / saat 8-32 mm çekebilen 18 tezgahlı, 12 metre x130x130 mm kesit haddeleyen haddehane ve yardımcı tesislerden oluşan bir alt yapıya sahiptir. Mevcut üretimimiz 30.000 ton/ ay düzeyindedir, süreç içinde 450.000 ton/ yıl nervürlü çubuk üretim kapasitesine ulaşmayı planladık.
Ürünleriniz hangi sektörlerde tercih ediliyor?
Tek bir ürünümüz var, nervürlü yapı çeliği, tek bir müşterimiz var, yerel yapı sektörü, tek bir pazarımız var, yaklaşık 300 km yarıçaplı bir dairenin içinde hem her türlü tedarik, hem de her türlü ürün pazarlama faaliyeti gerçekleştiriyoruz. Hemen tüm üretimimiz perakendeci nervürlü yapı çeliği işletmeleridir.
Tesiste kapasite ve verimlilik artışı, kontrol otomasyonu modernizasyonu ve benzeri konularda gerçekleştirilen yatırımlar nelerdir? Bu yatırımların detaylarını öğrenebilir miyiz?
Kapasite tanımını çok sevmem, tanımlanan kapasite değerlerinin mükemmeliyet yolculuğu ile nasıl aşıldığına çok tanık oldum, bu nedenle verimlilik artışı tanımlamasını genel çizgimize daha uygun bulurum. Bunun sınırı yoktur, rakamsal hedeflerden fazla, nitelik, verimlilik, üretkenlik, süreç geliştirme ve dizayn etme gibi hedefleri konuşmayı tercih ederiz. Bu nedenle yatırımlarımız daha çok dijitalleşme, daha çok proses kontrol, daha çok eğitim, daha çok veri analizi, daha az kayıp, daha az enerji tüketimi, daha az atık doğrultusundadır.
Enerji verimliliği, hammadde kayıplarının azaltılması, kayıpların izlenmesi konusunda çalışmalarınız, kullandığınız kontrol, izleme sisteminizin yetenekleri nelerdir?
Dijitalleşme en yoğun ilgimiz olan alandır, oluşturduğumuz veri takip ağı içinde yüzlerce gerçek zamanlı dijital veriyi üretim zincirinin her noktasında takip eden, tüm proses elemanlarına açık, uyarı , yönlendirme, kayıt alma , işlevleri olan, tümüyle kendi insan gücümüzle oluşturduğumuz bir alt yapımız var. Kuşkusuz, bardağın hep boş kısmını görmeye çalıştığımız için daha çoook işimiz var diyoruz. İzleme sisteminin ana ilkesi ölçülebilecek, sensör takılabilecek her noktaya sensör takmak ve ölçümü diğer proses parametreleri ile ilişkilendirerek gerçeği daha net görmeye çalışmaktır. Sistemimizin tümüyle içimizde doğması, sistemle birlikte kendi süreçlerimizi de geliştirme arzumuzdan kaynaklanmaktadır. Sensörleştirme konusunda kuşkusuz partnerlerimiz vardır, ancak bilginin alındığı ve işlendiği kanalları hep kendimiz inşa ettik. Bu yolculuk bir mükemmeliyet yolculuğudur, iyiyiz demek için henüz çok erken, bu nedenle hep yeterince gelişmemiş olduğumuzu kendimize itiraf ederiz.
Tesisinizdeki üretim prosesini, hammadde girişinden nihai ürünlerinizin çıkışına kadar olan süreci kısaca paylaşır mısınız?
Yerel, bölgesel pazardan alınan hurda ile başlayan çelik üretim yolculuğumuzda grubumuzun da ana işi olması nedeniyle hurdaya çok önem vermekteyiz. Kendimize özel, iddialı sayılabilecek farklı uygulamalarımız var. Hurda elleçleme ve boyutlandırma alt yapımız güçlüdür. Minimum ancak dinamik bir hurda stok anlayışımız vardır. İndüksiyon ocaklarına özel sarsaklı arabalar ile hurda transferi yapılır. Kendi anlayışımızı yansıtan bir harmanlama ve yükleme biçimine göre gerçekleştirilen bu süreç adımında iş güvenliği ve proses senkronizasyonu çok önemlidir. Kurulu enerji giriş kapasitemize paralel bir sürede gerçekleştirilen ergitme işleminde minimum atık ve minimum enerji tüketimi hedeflerini gerçekleştirmeye adanmış bir proses takip sistemimiz bulunmaktadır.
Ergitme ocaklarımızın her biri hareketli dog house olarak tanımlanan büyük boyutlu kapalı ortamlarda gerçekleşir. Bu ortamlar doğrudan filtre sistemine entegredir ve primer emisyonun tümü bu yolla filtre tesisine gönderilir. Primer sistemin olası kaçaklarını ve ortam kirliliği filtre etmek için tüm çelikhane binası çatısını kapsayan ayrı bir toz tutma tesisimiz de bulunmaktadır. Üretim değeri ile filtre kapasitesi ilişkisi açısından ülkemizdeki en büyük kapasitelerden birini tesis etmiş olmamızın altını çizmek isterim. Toplamda farklı boyutlarda 6 adet filtre tesisi ile özellikle tesis içi hava kalitemizi yasal ve gerçekleşebilir limitlerin altında tutmaya çalışıyoruz. Çok ciddi bir yatırım ve operasyon maliyeti anlamına gelen bu tercih , çalışanlarımıza ve çevremize verdiğimiz önemin bir işaretidir.
Sekonder metalürji istasyonumuz olan pota ocağı üretim zincirimiz olmazsa olmazıdır, bu anlamda herhangi bir entegre veya ark ocaklı çelikhaneden farklı değiliz, temiz çelik, dar tolerans, ve yüksek üretkenlik hedeflerimiz açısından önemli bu üniteden sonraki adım sürekli döküm makinasıdır. 130X130mm x 12 metre boyutunda çelik kütük ürettiğimiz 3 yollu bir sürekli döküm makinamız bulunmaktadır. Minimum metalik kayıp ve minimum kalite kaybı hedef proses parametresidir. 18 tezgahlı AC motorlu , 12 metre itmeli tip tav fırınına ve yüksek bir otomasyona sahip haddehanemizden memnunuz. 8-32 mm nervürlü yapı çeliğini deprem yönetmeliği ve ilgili standartların gerektirdiği niteliklerde üretmekteyiz. İndüksiyon ocağı ile ergitme yapmanın ve kimyasal enerji kullanmamanın ilginç metalürjik faydalarını ve ürün niteliğine getirdiği temiz çelik katkısını çok net olarak görmekteyiz. İndüksiyon ocağı gibi kütle çeliği üretimi için soru işaretleri dillendirilen bir tercihte vardığımız metalürjik düzey bizler için mutluluk vericidir.
Analiz, ölçüm, inproses, kalite ve kontrol konusunda faaliyetleriniz nelerdir? Bu konuda ekibinizi ve çalışmalarını tanıyabilir miyiz?
Proses kontrol süreçlerimizi gerçek zamanlı, sensörlerle desteklenmiş, kullanıcı dostu ara yüzlere sahip bütünleşik bir anlayışla dijitalleştirdik. Değişkenlerin azaltıldığı, toleransların daraltıldığı , kalite sonuçlarının takibinden fazla prosesin değişmez kalite değerleri ile sonuçlanacağı bir süreç dizayn ve kontrol anlayışımız var. Eski bir ark ocakçı olarak İndüksiyon ocağı ile başlayan bir prosesin kalite parametreleri açısından gösterdiği istikrar ve temiz çelik kavramına uygunluk benim için ilginç bir deneyim oldu.
Tesisleriniz için yatırım fikirleri nasıl oluşuyor, şu anda yatırım gündeminizde ne var? Yatırımlarda çalışmak istediğiniz markaları belirlerken, belirleyici etkenler neler oluyor?
Yatırım düşüncesi , tesis ve performans açısından sürekli yaptığımız benchmarking çalışmalarında kendimizi sınırlarımızda gördüğümüz zaman oluşuyor. Mevcut teknolojik düzeyimiz ile elde edilebilecek teorik en iyi değerler, sektörde elde edilmiş en iyi değerler, kendimizin en iyi ve ortalama değerleri hep önümüzde, aradaki farklar ve bunların nedenleri çalışma sahamız. Mevcut ile yapılabilecek en iyiye varmadan yeni bir yatırım yapmayı düşünmüyoruz bile. Sürekli benchmarking, süreç analizi, bardağın boş yanını görme arzusu, iyi haberi değil kötü haberi arama dürtüsü, sürekli kendini sorgulama sonsuz bir süreç. Seçim kriterimiz faaliyet kriterlerimize uygun en iyi teknolojileri seçmektir.
Yanlış makine, ekipman ya da çözüm seçimi neler yaşatır? Karşılaşılabilecek sorunlara verebileceğiniz örnekler var mı? Çözümün seçimi aşamasında yaşadığınız zorluklar neler?
Yanlış seçim en çok korktuğumuz kararlardır bu yüzden seçimlerimizde tecrübelerimizle dikkatimiz de artıyor. Bilgilenme, entelektüel kapasite, bilgi üretme süreçleri, karar verme süreçlerinin yetkinliği, insan kalitemiz ve birikimimiz bu süreçte hep etkilidir. Yatırım maliyeti, kanıtlanmış teknolojileri bulabilme, kararlarda objektif olabilme, gerçekçi olma, karar verme süreçlerine hazırlıklı olma en çok zorlandığımız konulardır. Bunlar bize ait güçlükler, ancak bir yatırımcı için yeterli ve ekonomik finansmana ulaşabilme fiilen en büyük zorluktur.
Gerçekleştirdiğiniz son dönem kapsamlı projeniz devreye alma aşaması ve sonrasında size ne tür avantajlar sağladı?
En son devreye aldığımız kapsamlı projemiz 2016 da devreye giren haddehane yatırımımızdır. Tümüyle yerli ve proses yöneticisi olarak bizlerin dizayn aşamasında çok müdahil olduğu, bizi tatmin eden bir otomasyon düzeyine sahip, kendi ölçeğinde iddialı, performans verileri özellikle metalik verimlilik açısından yüz güldüren bir proje oldu. Haddehanemizin devreye girmesi, en temel vizyon hedeflerimizden biri olan dikey entegrasyonu sağlamak anlamında büyük katkısı oldu. Yarı ürün üreticisi olmak ile nihai ürün üreticisi olmak arasında her anlamda çok fark var.
Tesis – saha kontrol sisteminizin sahip olduğu yetenekler nelerdir?
Güzel, moda sözcüklerle tanımlanan içi boş yeteneklerimiz var iddiası yerine, dijitalleşme ve mükemmeliyet yolculuğunu mütevazi ancak gerçekçi bir şekilde gerçekleştirmeye niyetliyiz demek daha doğru olacak. Uzun bir yolculuğun henüz çok başındayız. Yetenekten fazla niyetimiz ve yapabileceğimize inancımız var demek bizleri daha çok motive ediyor.
Önümüzdeki dönemde planladığınız projeler nelerdir?
Özel bir projeden fazla vizyonumuza uygun işletme yetkinliği en güncel konumuzdur.
