Yeni projede de sıcaklık ve basınç kontrolünü gerçekleştirecek

Her yeni proje için tecrübeleri ışığında bakım maliyetleri en düşük ve en sorunsuz enstrüman çözümleri sunan markaları tercih ettiklerini belirten Ortadoğu Enerji Proje Yöneticisi Gürtan Doğrusoy, sıcaklık ve basınç ölçümünde en verimli izlemeyi gerçekleştirdikleri WIKA enstrümanlarını, yeni SCADA projelerinde de tercih edeceklerini ifade ediyor.

Kapak konumuz kapsamında WIKA Türkiye ekibi ile ve Ortadoğu Enerji Proje Yöneticisi Gürtan Doğrusoy’un eşliğinde ziyaret ettiğimiz Odayeri tesisinde yatırımlar hız kesmeden tüm hızıyla sürüyor. Ziyaretimiz esnasında bir söyleşi gerçekleştirdiğimiz Doğrusoy, enstrüman markalarının seçiminde; geçmiş tecrübelerinden yararlandıklarını, kullanımda sorun çıkarmamış, bakım ve yedek parça maliyeti düşük, aynı zamanda da ticari kullanım ömrü uzun ürünler ile çalışmaya devam etmeyi tercih ettiklerini söylüyor.

Toplamda 3 üniteden oluşan ve sisteme sıcak yağı getiren 42 kazana sahip ORC ünitelerinin ilki Ağustos ayı içinde alınacak olan tesisi devam eden yeni tesis, kontrol ve enstrüman projelerinin tüm detayları ile dergimize taşıdık. Ziyaretimiz esnasında Ortadoğu Enerji Proje Yöneticisi Gürtan Doğrusoy ve WIKA Türkiye Marmara Bölgesi Satış Mühendisi Koray Tokmaktepe ile keyifli birer söyleşi gerçekleştirdik.

Öncelikle kısaca sizi ve sektör tecrübenizi tanıyabilir miyiz?
Ortadoğu Enerji Proje Yöneticisi Gürtan Doğrusoy: Ben Ortadoğu Enerji’de Proje Yöneticisiyim. Yaklaşık 10 yıldır da bu markada çalışmaktayım. Daha önce İsviçreli yüklenici Foster Wheeler AG markasında rafineri tesis projelerinde görev almaktaydım. Burada güncel olarak ORC ve yeni tesis projelerimizi yürütmekteyiz. Mevcut tesislerimizin içinde dört tane çöp gazından elektrik üretim tesisi projemiz bulunuyor. Buna ek olarak İtalya’dan Turboden firmasından üç adette ORC ünitesi satın aldık. Bu üç üniteden ilkini önümüzdeki ay devreye almış olacağız.

Çöp Gazından Elektrik Enerjisi Üretimi, Rüzgar Enerjisi, Jeotermal Enerji konularında yoğunlaşan Ortadoğu Enerji’nin işletmede olan ve proje aşamasındaki santrallerini kısaca tanıyabilir miyiz?
Gürtan Doğrusoy: Bildiğiniz üzere yatırımlarımızın büyük çoğunluğu çöp gazına yoğunlaşıyor, ikisi İstanbul ve diğer ikisi Kocaeli olmak üzere toplamda 4 adet çöp gazından elektrik enerjisi üretimi sağladığımız santralimiz bulunuyor. Ayrıca bahsettiğiniz gibi rüzgar enerjisivejeotermalenerji alanında da yatırımlarımız mevcuttur. İstanbul’ da iki adet daha çöp gazı elektrik santrali yatırımı yaptık. Projelerimiz şuan inşa aşamasında ve sonbaharda bu projeleri devreye almayı planlıyoruz. Son olarakbir de çöpten farklı bir teknikle elektrik üretmemizi sağlayacak bir proje üzerinde çalışıyoruz. Proje şuanda prototip aşamasında olup hızlı bir gelişme kaydediyor.

Türkiye’nin stratejik gücü adına son derece önemli olan çöp gazından enerji üretimi konusunda Ortadoğu Enerji’nin üstlendiği rol nedir?
Gürtan Doğrusoy: Çöpün bertarafı İstanbul için uzun yıllardır süren bir sorundu. Bizler 2007 yılında İstaç ile birlikte oluşturmuş olduğumuz bu proje ile yalnızca çöpleri bertaraf etmek ile kalmadık, bundan enerji de elde ederek enerji arzının çeşitlendirilmesi anlamında büyük bir yol kat ettik.

Çöp gazından enerji üretimi yapılan bu tesisin yatırımı fikri nasıl oluştu? Tesisi üniteleri, yardımcı tesisleri, birimleri vb gibi konularda tanıyabilir miyiz?
Gürtan Doğrusoy: Tesis gaz sahası, booster istasyonu, soğutma grubu, gaz motorları ve balon olmak üzere 5 aşamadan meydana geliyor.

15,80MW kurulu güce sahip bu santralde gerçekleştirilen verimlilik artırma, kontrol otomasyonu modernizasyonu ve benzeri konularda gerçekleştirilen yatırımlar nelerdir? Bu yatırımların detaylarını öğrenebilir miyiz?
Gürtan Doğrusoy: Şu anda mevcut SCADA sistemimizden istediğimiz verimi elde edemiyoruz çünkü tesisimiz devamlı olarak büyüyen bir yapıya sahip ve bu büyüyen yapı nedeniyle geçmişte yapılan donanım yatırımı artık yeterli gelmiyor. Bu nedenle geçtiğimiz yıl tesislerimizin tamamında yeni bir SCADA sistemi oluşturmak için düğmeye bastık ve şu anda da devreye alma çalışmaları halen sürüyor.

Enerji verimliliği, kayıp ve kaçakların izlenmesi konusunda çalışmalarınız, kullandığınız kontrol, izleme sisteminizin yetenekleri nelerdir?
Gürtan Doğrusoy: Sahadan aldığımız gazı verimli kullanmak için bazı aşamalardan geçirmemiz gerekiyor. Bunlardan en önemlisi ise gazın soğutulmasıdır. Gazın soğutulması esnasında birçok noktada sıcaklık ölçümleri yaparak gerektiğinde ek bir eşanjörü devreye sokabiliyoruz. Ayrıca girilen ayar değerlerine göre sahaya uygulayacağımız vakumu değiştirebiliyor ve bu sayede kapasite değerlerimizde arttırmaya veya azaltmaya gidebiliyoruz. Son olarak gazın içeriğini anlık olarak kontrol cihazlarımız ile takip ederek gazın içeriğindeki metan değerini istediğimiz aralıkta tutmaya çalışıyoruz. Bu işlem de yine tesisimizdeki verimliliği etkileyen en önemli faktörler arasında yer alıyor.

Santrallere toplamda 8,4MW kapasitesinde ekstra güç sağlayacak olan ORC (Organic Rankine Cycyle) projenizin teknik özelliklerini  ve projelendirilmesi aşamalarını kısaca sizlerden dinleyebilir miyiz?
Gürtan Doğrusoy: ORC Projesi, Rankin Termodinamik Çevrimine dayanan, ısı enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürüldüğü bir projedir. Bu projede, gaz motorlarının egzoz gazları atık ısı kazanlarından geçirilerek, termal ısı enerjisi termal yağa aktarılıyor, bu şekilde elde edilen kızgın yağ ise ORC sistemine gönderilerek orada da termal ısısını ORC sisteminde dolaşan organik akışkana iletmektedir. Bu organik akışkan yaklaşık 35 C sıcaklıkta gaz fazına geçebilmekte olup ORC sistemindeki gaz türbinini çevirmek suretiyle elektrik enerjisi elde edilmektedir. Toplamda 3 ünitedenoluşan ORC ünitelerimizin ilkini önümüzdeki ay içerisinde devreye alıyoruz.

Bahsettiğiniz gibi 2.8 MW değerine sahip bir türbin, soğutma üniteleri, eşanjörler ve rejenarator adi verilen bileşenlerden meydana geliyor. Ayrıca sisteme sıcak yağı getiren her bir ünitede 14 adet olmak üzere toplam 42 adet kazanımız bulunmaktadır.

Analiz, ölçüm ve kontrol konusunda ne tür çalışmalar yürütüyorsunuz? Bu konuda ekibinizi ve çalışmalarını tanıyabilir miyiz?
Gürtan Doğrusoy: Gaz sahasında bulunan kuyularımızın her birinde gaz içerik analizleri yapıyoruz ayrıca bu analiz booster istasyonunda tesise gelen gaz içinde yapılıyor. Bunun dışında booster istasyonu ve motorlar üzerinde ağırlıklı olarak sıcaklık ve basınç ölçümleri yapıyoruz.

Yatırımlarda çalışmak istediğiniz markaları belirlerken, belirleyici etkenler (seçim kriterleriniz) neler oluyor?
Gürtan Doğrusoy: Öncelikle geçmiş tecrübelerimizden yararlanarak kullanımda bizlere gerçek manada bir sorun çıkarmamış, bakim maliyeti düşük ürünler ile devam etmeyi tercih ediyoruz. Bu tercihi yaparken ayrıca yedek parça maliyetini ve ticari kullanım ömürlerini de göz önünde bulunduruyoruz.

WIKA ile yollarınız nasıl kesişti? Proje tasarımı aşamasından itibaren nasıl bir iş birlikteliği ve paylaşımda bulunuldu, özetler misiniz?
Gürtan Doğrusoy: Bir önceki maddede özetlediğim üzere WIKA ürünlerini mevcut booster istasyonlarımızda kullanıyoruz ve bu ürünler, geçmiş yıllarda tamir veya değişim konularında bir problem yaşamadığımız ürünler oldu. Bu nedenle ayni marka ile yola devam etme kararı aldık.

Sahip olduğunuz kontrol sisteminin yetenekleri nelerdir?
Gürtan Doğrusoy: Bahsettiğim üzere yeni bir SCADA sistemi kurmanın esiğindeyiz. Bu sistemle beraber tesiste bulunan hemen her noktayı bilgisayar üzerinden izleme yeteneğine sahip olacağız.

WIKA ile önümüzdeki dönemde planladığınız projeler nelerdir?
Gürtan Doğrusoy: Sıcaklık ve basınç alanlarında kontrol ve izleme fonksiyonlarını yine WIKA ürünleri ile yerine getirmeyi hedefliyoruz.

WIKA’nın Atıktan Enerji Üretim ve Yenilenebilir Enerji Santralleri için çözümleri ve benzer projeleri neler oldu?
WIKA Türkiye Marmara Bölgesi Satış Mühendisi Koray Tokmaktepe: Basınç, sıcaklık, seviye ve akış ölçümü tüm sektörlerde olduğu gibi enerji sektöründe de çok kritik bir konumdadır. Geniş ürün çeşitliliğimizsayesinde enerji santrallerine ölçüm cihazları ile ilgili komple paketler sağlayabiliyoruz. Atıktan Enerji Üretimi’nin yanı sıra diğer yenilenebilir enerji türleri olan jeotermal, hidroelektrik ve biyokütle santrallerine yönelik çözümlerimizle birçok farklı projeye imza attık.

Enerji İstanbul Avrupa Yakası Çöp Gazından Enerji Üretim Santrali ekibi ile WIKA ekibi arasında proje sürecinde nasıl bir sinerji oluştu? Gelen talep neydi ek olarak WIKA tarafından ne tür ek çözümler ve iyileştirmeler gerçekleştirdi?

Koray Tokmaktepe: Bu süreçte proje aşamasından son aşamaya kadar Ortadoğu Enerji firması devamlı iletişim halindeydik. Oluşan güçlü ilişki henüz projenin başında ihtiyacın doğru olarak belirlenmesini sağladı. Bu aşamadan sonra WIKA olarak hem Türkiye de hem de dünya genelinde gerçekleştirdiğimiz benzer projelerde edindiğimiz tecrübeler ile projeye en uygun çözümleri belirledik.

WIKA olarak önümüzdeki dönem ajandanızda ne tür projeler yer alıyor?
Koray Tokmaktepe: Geniş ürün yelpazemiz ile birçok farklı sektöre yönelik çözümler sağlıyoruz. Bu sayede ülkemizde gerçekleştirilen birçok projede yer aldık. Özellikle içinde bulunduğumuz bu zorlu süreçte ülkemizde tamamlanan projeler bizleri mutlu ediyor, bu projelerin bir parçası olmaktan da gurur duyuyoruz. Önümüzdeki dönemde gerçekleştirilecek projeleri de yakından takip ediyoruz.