Petrol ve doğalgaz sektöründe verimlilik ve optimizasyonu üst düzeye taşıyor

Petrol ve doğalgaz sektöründe faaliyet gösteren sahalar ve işletmelerin öncelikleri, günümüz talepleri hakkına ve yatırım gündemleri hakkında bilgiler paylaşan Honeywell Türkiye Petrol ve Gaz Endüstrisinden Sorumlu Müşteri Yöneticisi Ercan Örmen ile Honeywell’in sektöre özel ürün ve çözümlerinin yetenekleri ve bu sahalar için sağladığı avantajlar üzerine detaylı bir röportaj gerçekleştirme fırsatı bulduk. Keyifli okumalar dileriz…

Sektörden son dönemde gelen çözüm talepleri nelerdir? Sektörün gündemindeki teknolojileri sizlerden öğrenebilir miyiz?
Tüm sektörlerde olduğu gibi, rafinaj ve terminal sektöründe de dijital dönüşüm, sürdürülebilirlik ve verimlilik üzerine çözümlerin oldukça yoğun bir ilgi olduğunu söyleyebiliriz. Pandemi ve sonrasında gelişen Rusya – Ukrayna krizi, Dünya’yı bir tedarik ve enerji çıkmazına sürükledi. Dolayısıyla, enerji verimliliği, alternatif yenilebilir enerjiler ve depolama çözümleri oldukça önem kazandı.

Honeywell olarak tüm bu alanlarda kendini kanıtlamış ve olgun çözüm ağımızla müşterilerimize destek oluyoruz. Tesislerin üretim optimizasyonları için ileri seviye kontrol (APC) uygulamaları, enerji üretim tesislerine özel verimlilik arttırıcı yazılımlarımız (AES – Advanced Energy Solutions), Batarya Enerjisi Depolama Sistemleri (BESS) gibi çözümlerimiz, yer altı gaz depolama ve LNG terminalleri gibi tesislerimizde yaygın olarak kullanılan ICSS (Integrated Control and Safety Systems) sistemleri Dünya’nın içinden geçmekte olduğu bu dar boğazda, tam da sektörün ihtiyacı olan çözümler.

Öte yandan, “Big data”, “Data Lake” gibi trendler de sektör tarafından yakından takip ediliyor. Bu kapsamda, tüm terminal operasyonlarına ait verilerin bütünleşik – entegre bir şekilde ortak platformlarda toplanması, planlama, satış ve üretim departmanlarının verileriyle entegre edilmesi, ortak iş akış otomasyonlarının kurulması ve bu sayede tüm süreçlerin anlık olarak merkezi noktalardan takip edilmesi, verimliliğinin arttırılmasına yönelik çözümlerimiz oldukça ilgi görüyor.

Tabii ki hiçbir zaman önceliğini yitirmeyen, tesislerin ve çalışanların emniyetine yönelik çözümler her zaman gündemde oluyor. Honeywell olarak, yangın & gaz algılama, CCTV ve wireless altyapı gibi güvenlik ve emniyet sistemlerimiz zaten mevcut ve uzun yıllardır sektörde kullanılıyor.

Son dönemde, bu geleneksel sistemlerin üzerine, görüntü işleme temelli sistemler, gerçek zamanlı konum takibi ve entegre güvenlik kontrol & izleme sistemleri gibi çözümlerimizin ilgi görmeye başladığını söyleyebilirim. Örneğin, riskli bölgede çalışan işçiler ya da tesis ekipmanlarına yönelik gerçek zamanlı konum takibi konusunda, hem uydu tabanlı hem de lokal altyapı ile gerçeklenebilen çözümlerimiz bulunuyor ve bunları sektördeki çeşitli müşterilerimizle görüşüyoruz.

Petrol ve Doğalgaz sektöründe hangi alanlarda çözüm ve ürünlerinizle yer alıyorsunuz? Bu proseslere özel ürün gruplarınızı kısaca tanıyabilir miyiz?
Honeywell, petrol ve doğalgaz sektöründe kendini kanıtlamış, uzun yıllardır bu sektörün birçok alanında çözüm ve hizmet sunan bir firma. Petrol ve doğalgaz tesislerinin ilk dizayn aşamasından itibaren Honeywell resmin içerisinde yer alıyor. Örneğin, Honeywell UOP (Universal Oil Products) firması, üretim teknolojisi lisansları iletesislerin ana tasarımını belirliyor. Otomasyon ve güvenlik sistemlerimiz – ki bunlar DCS (Distributed Control Systems), PLC, ESD (Emergency Shutdown) ve FGS (Fire and Gas System) – tesislerin kalbini oluşturuyor. Honeywell’in otomasyon ve güvenlik çözümleri, Türkiye’deki rafineri ve doğalgaz tesislerinde oldukça yaygın olarak kullanılıyor ve satış sonrası sağladığımız güçlü servis desteğiyle bu sektörüdeki müşterilerimizin üretim devamlılığı ve güvenlik gibi kritik ihtiyaçlarına önemli destek sağlıyoruz.

Petrol ve doğalgaz sektörüne yönelik ileri seviye kontrol yazılımları (APC – Advanced Process Control), proses simulasyon yazılımları (Unisim Design) gibi yazılım çözümlerimiz de bulunuyor. Bunların dışında, enstrümantasyon, yangın & gaz dedektörleri, CCTV, giriş kontrol sistemleri gibi çözümlerimiz, petrol ve doğalgaz sektöründe yaygın bir şekilde kullanılıyor. Ayrıca, terminal operasyonlarına yönelik, Türkiye’nin en büyük rafineri tesislerinde uygulama aşamasında olduğumuz Terminal Automation System (TAS) – Terminal Otomasyon Sistemi – çözümümüz de bulunuyor.

Terminal Otomasyon Sistemi (TAS) hakkında daha detaylı bilgi verebilir misiniz?
Terminal Otomasyon Sistemi – ya da Terminal Automation System TAS -, Honeywell’in terminal operasyonlarına yönelik geliştirdiği, bulut tabanlı ya da yerinde (on-premise) uygulanabilen bir çözüm. TAS yazılımı, rafineri ya da terminal tesislerine ait satış, blending (harmanlama), tank ölçme, boru hattı yönetimi, marker’lama, ticari ölçüm, faturalandırma, raporlama gibi çok çeşitli operasyonları tek çatı altında, bütünleşik olarak, tüm alt ve üst sistemlerle entegre olarak yapma beceresine sahip bir çözüm. Tüm bu operasyonlara ait bilgileri gerçek zamanlı olarak operatör arayüzlerine ve yönetici arayüzlerine aktarıyor.

Rafineri ve terminal sektöründeki şirketler, ürünlerin alış – satışlarını farklı kanallar üzerinden, örneğin deniz taşımacılığı, kara taşımacılığı ya da demir yolları üzerinden gerçekleştiriyorlar. Bu operasyonlar sırasında çeşitli birçok alt sistem, manuel işlem, farklı noktalardan gelen bilgiler söz konusu. Dijital dönüşüm trendlerine paralel olarak, tesislerin çeşitli alanlarındaki verilerin doğru bir şekilde toplanması, entegre ve anlamlı bir veri setine dönüştürülmesi işi oldukça önem kazandığından, oldukça dağınık ve farklı alt sistemleri barındıran bu terminal operasyonlarını tek bir çatı altında birleştiren ve iş akış otomasyonlarını sağlayan bir sistem ihtiyacı doğuyor. TAS çözümümüz de işte bu noktada devreye giriyor. Tesisin planlama, satış ve lojistik gibi birimlerinden, ERP sistemleri üzerinden gelen veriyi alıyor; bir orkestra şefi görevini icra edercesine, ilgili terminal operasyonunda karşılık gelen noktaya gerekli bilgileri alıp iş akışlarını başlatıyor, fiziki saha koşullarına göre gerekli aksiyonları alıyor, gerçekleşen anlık fiziki operasyon verilerinin izlenmesine olanak sağlayıp, bu bilgileri gerekirse tekrar geri ERP sistemlerine aktarıyor.

Normalde manuel gerçekleşen yoğun iş akışını tam otomatik hale getirip, aynı zamanda tüm bilgileri ortak bir noktada entegre ederek anlık takibini, raporlamasını ve kaydını sağlıyor; faturalandırma yapıyor. Böylece, kullanıcı birçok alt sistemle teker teker uğraşmaktansa, tek bir platform üzerinden tüm süreci takip edip yönetebiliyor. TAS sistemini tek bir lokasyon ya da terminalle sınırlı kalmayıp birden çok terminali tek noktadan kontrol edecek şekilde kurgulamanız da mümkün. Türkiye’deki üretim ve dağıtım şirketlerinin birçoğunun farklı noktalarda tesisleri bulunuyor. TAS sisteminin bir diğer güzel özelliği, bu dağınık ya da farklı noktalarda bulunan tesisleri de tek çatı altında toplayabilmesi ve istendiğinde ortak bir kontrol merkezinden kontrol ve izlemesinin yapılmasını sağlaması.

Bu çözümünüz de dahil olmak üzere, Türkiye’de uyguladığınız bu yönde önemli projeler nelerdir?
Bir önceki sorunuzda bahsetmiş olduğum TAS çözümümüzü, Türkiye’deki bir rafineri müşterimizde uygulamasını yapıyoruz; sene sonuna kadar devreye alınmış olacak ve aynı zamanda bölgemizdeki en geniş kapsamlı terminal otomasyon projesi olacak.

Bunun yanı sıra, özel ve devlete ait gaz depolama tesisleri, doğalgaz boru hatları ve rafineri tesislerinde, alanında öncü diyebileceğimiz birçok çözümümüz bulunuyor. ICSS (Integrated Control and Safety Systems) adını verdiğimiz, entegre kontrol ve emniyet sistemlerinden oluşan çözümlerimiz, doğalgaz boru hatlarının yanı sıra, ülkemiz için kritik gaz depolama tesislerinde önemli bir rol oynuyor.

Bu proje ve çözümler ile tesislere ne tür avantajlar sağlanmış oldu?
Bu çözümler, iş akışlarını ve operasyonları otomatik hale getirerek tesislerin daha verimli ve güvenli çalışmasını; manuel işlemlerden kaynaklanan hatalara maruz kalmamasını sağlıyor.

TAS gibi çözümler aynı zamanda, tesisteki verileri entegre ve kullanılabilir hale getirdiğinden dolayı, daha sağlıklı ve verimli planlama yapma, çeşitli durumlara daha hızlı reaksiyon verme imkanı sunuyor.

Petrol ve doğalgaz kaynaklarımız oldukça sınırlı olduğu için, bu sektördeki şirketlerimizin karlılıklarının istenen seviyede olabilmesi için, her alanda verimlilik ve iyileştirme yapmak büyük önem arz ediyor. Şirketler üretim kısmına odaklanıp buradaki süreçleri optimize etmeye çalışıyorlar ancak işin satış, planlama ve lojistik operasyonlarının da optimizasyonu bir o kadar önemli. TAS bunun için gerekli altyapıyı sağlıyor.

Bu sahalar için siber güvenlik veya kontrol – izleme konusunda ne tür çözümler sunuyor? Yazılım ve sistem çözümlerinize de örnek verebileceğiniz projeler nelerdir?
Siber güvenlik Honeywell’in oldukça önem verdiği, müşterilerine geniş yelpazade çözümler sunduğu bir alan. Yukarıda bahsettiğim gibi, Honeywell petrol ve doğalgaz sektöründe oldukça deneyimli ve bu alana yönelik çok sayıda çözümü olduğu için, siber güvenlik kültürü oldukça yerleşik ve yaygın. Siber güvenlik günümüzdeki kadar popüler değilken dahi Honeywell sistemlerinde standart olarak firewall bulunuyor ve network seviye ayrımlarını yapıyordu. Tabii ki şu an bu çözümler çok daha çeşitlenmiş ve oldukça geniş bir siber güvenlik ekibi kurulmuş durumda. Hem çözüm yelpazemizi hem de siber güvenlik mühendisliğini verebilecek ekibimizi, hem Türkiye’de, hem de Dünya’da genişletiyoruz.

 

Siber güvenlik çözümlerimizi de, Honeywell Forge markası altında, Honeywell Forge Cyber Security Platform altında topladık. Bu platform altında çeşitli seviyelerde ve çok geniş yelpazade çözümlerimiz söz konusu. Güvenli uzaktan bağlantı, risk monitoring, otomatik yazılım patch ve antivirüs güncellemeleri ve güvenli içerik transferi gibi çeşitli siber güvenlik modüllerimiz Honeywell Forge çatısı altında mevcut. Öte yandan, SMX adını verdiğimiz, tesislerde kullanılacak USB belleklerinin güvenli bir şekilde kullanılmasına olanak sağlayan bir sistemimiz var. Yukarıda bahsettiğim gibi çözümlerin yanısıra siber güvenlik anlamında danışmanlık ve projelerin uygulanmasına yönelik hem Türkiye’de hem de bölgemizde geniş bir ekibimiz mevcut. Ayrıca, siber güvenlik konusu, müşterilerimizle yaptığımız bakım anlaşmalarımızın da bir parçası olmuş durumda. Satış sonrasında da siber güvenlik konusunda müşterilerimzie destek olmaya devam ediyoruz.

2022 yılında odaklanmayı planladığınız alanlar ve prosesler nelerdir?
Pandemi ve sonrasında yaşanan Rusya – Ukrayna krizinin yol açtığı enerji tedariğindeki sıkıntılar ve yüksek fiyatlar elbette tüm Dünyanın en önemli konularından biri olacak. Bu kapsamda, yenilenebilir enerjinin önemi daha da önem kazanacak. Öte yandan, yenilebilir enerji konusunda en önemli noktalardan biri de arz kararlılığı. Bunu sağlamak için enerji depolama sistemleri oldukça önem kazanıyor.“Battery Energy Storage System (BESS)” adını verdiğimiz, 4GWh kapasiteye kadar ulaşabilen, lityum-iyon hücre teknolojisine dayanan, tüm diğer alt sistemleriyle birlikte kullanıma hazır şekilde temin ettiğimiz depolama çözümümüz mevcut. Enerji devamlılığının kritik öneme sahip olduğu tesislerde, acil durumlarda devreye giren dizel jeneratörler yerine, çevreci BESS çözümlerimiz  kullanılabilecek.

 

Gene bu enerji kriziyle paralel olarak, yeraltı doğalgaz depolama ve LNG depolama tesislerindeki devam eden yatırımlar ve iyileştirmeler de devam edecektir. Honeywell’in Türkiye’de, bu alanlarda oldukça geniş bir kurulu referansı söz konusu. Bu sistemlerimize yerinde bakım, acil bakım, genişleme ve yükseltme gibi desteklerimiz devam ediyor olacak.

Öte yandan, petrol ve doğalgaz sektöründe, sürdürülebilirlik ve verimlilik arttırıcı çözümlere odaklanmayı planlıyoruz. Honeywell UOP firması şimdiden, Sustainable Aviation Fuel (SAF) üretimi konusunda Tüpraş ile bir anlaşma imzaladı. Bunun yanı sıra bio yakıtlar, plastik geri dönüşümü gibi alanlarda da görüşmeler sürüyor. Öte yandan, verimliliği arttırmaya yönelik, Advanced Energy Solutions (AES) ve Advanced Process Control (APC) çözümlerimizin de sıkça gündeme geleceğini öngörüyoruz.

Söyleşimizle, Honeywell’in geniş bir ürün gamına sahip olduğunu ve mühendislik tarafında ise birçok çözüm sağladığını okurlarımızla paylaşmış olduk. Yeni yılda markanızın sektörlere özel yatırım yapılanma ve yeni distribütörlük, partnerlik gibi planlarını öğrenebilir miyiz?
Honeywell’in Türkiye’deki organizasyonu oldukça eski ve yerleşik durumda. Bu organizasyonu daha da güçlendirmeyi, mühendislik ve servis ekibimizi genişletmeyi planlıyoruz. Sadece ekipman, sistem ve donanımlarımızla değil aynı zamanda yazılım çözümlerimizle de müşterilerimize destek olmak, mevcut zorlu şartlar altında üretimlerini yüksek verimlilikle, çevreci ve emniyetli yollarla yapmalarına katkıda bulunmaya devam edeceğiz.