Planlanan yatırımın yüzde 25’i maliyetle 38 köyün su sorunu çözüldü

Çankırı İl Özel İdaresi 12 ilçe, 371 köy ve 207 mahalle olmak üzere 578 üniteye su ulaştıran yatırım, işletme ve bakım onarım faaliyetlerini yürütüyor. Çankırı Merkez ve Kızılırmak İlçelerine  bağlı 38 köyün su iletim sorunlarını gidermek için minimum maliyetle başarılı bir projeye imza atıldı. Yapılan yatırım sonrası kesintisiz su iletimi sağlanırken, bakım onarım çalışmaları tamamen ortadan kaldırılmış oldu.

Son birkaç yıldır Çankırı Merkez ilçesine bağlı 38 köyün su iletiminde yaşanılan kesintiler ve bakım onarım maliyetleri sebebiyle idare, ciddi bir yatırım araştırmasına odaklandı. Yapılan araştırmalar sonucunda karar verilen yatırımla ciddi bir maliyetle her hat için debimetre ve debimetre önünde sınırlama için suyun kontrolünü sağlayacak bir vana ile sistem edinme projesi üzerine araştırmalar yapıldı. Fakat yapılan araştırmalar neticesinde gerçekleştirilecek bu yatırımın aslında ihtiyacı karşılamadığı ve çok ciddi maliyetlere sebep olacağı tespit edildi. Sonrasında Ordel ve Kobold markalarının önerisiyle daha önce planlanan yatırımın yüzde 25’i maliyetle, kesintisiz, dışarıdan müdahaleye tamamen kapalı ve işletme, bakım onarım maliyetlerini ortadan kaldıran başarılı bir projeye imza atıldı. Proje detayları üzerine Çankırı İl Özel İdaresi İçme Suları Müdürü Recep Berçin, Kobold Türkiye Müdürü Murat Vurgun ve Ordel Satış ve Pazarlama Müdürü Serkan Çakıroğlu ile saha ziyaretimiz esnasında birer söyleşi gerçekleştirdik.

Hizmet alanınız kaç bölgeyi kapsıyor?
Çankırı İl Özel İdaresi İçme Suları Müdürü Recep Berçin: İlimiz merkez ile birlikte olmak üzere 12 ilçeye sahiptir. Son haliyle 371 köyümüz ve 207 mahallemiz toplamda 578 ünitemiz bulunmaktadır. Mahalle ve köylerimizin içme suyu tesisleri kurumumuzun görev alını içerisindedir. İlimizde özellikle içme suyu konusunda sıkıntılar yaşanması sebebiyle grup içme suyu tesisleri daha fazla sayıda tesis edilmiştir. Kızılırmak – Saraycık içme suyu grubumuzda bizim en büyük içme suyu grubumuzdur. Az önce bahsettiğim mahallelerimizde toplamda 580 adet depomuz bulunuyor ve bu 580 içme suyu deposuna ait klorlama cihazlarımız bulunuyor. Ek olarak yaklaşık 100 adet terfi hattımız ve pompa istasyonumuz bulunuyor.

Bölgenizde yaşanan kaçakların detaylarını öğrenebilir miyiz?
İlimiz merkez ve Kızılırmak ilçelerindeki 38 birime içme suyu sağlayan bir isale hattına sahip. Bu hat toplamda 104 kilometreden oluşmakta. Bir ilçeden suyu alıp bir başka ilçeye taşıyıp oradaki 38 köye içme suyunu bu hatla ulaştırıyoruz. Bu isale hattının yapımı 1990’lı yıllarda başlamış ve 2000 yılında tüm köylere ulaşacak şekilde hat tamamlanmış. 10 yıl süreyle inşaatı devam etmiş depolar, terfi hatları yapımları sürdürülmüş. Yapımın devam ettiği sürede var olan teknolojiyle de yapımın tamamı asbest boru ile yapılmış. Boru çapı da oldukça büyük tercih edilmiş.

Asbest boru yapısı itibari ile meydana gelen arızaları giderilmesi çok güç olan bir boru tipi. Bu nedenle Özel İdare ve Köy Hizmetler imkanlarıyla günümüze kadar geçen sürede zaman içerisinde asbest boruların polietilen tipi boruya dönüştürülmesi işi yapılmış. Ancak ben göreve geldikten sonra 38 köye su götüren isale hattımızın başındakiler hariç geri kalan belki 20 köye suyun ulaşamadığını fark ettim. Sebeplerini araştırdığımızda ise hattın başındaki köylerin kendi ihtiyaçları olan debi ile kendilerini sınırlamayarak ihtiyaçlarından kat kat fazla sulama yaptıklarını tespit ettik. Tesis üzerindeki vanaların veya ekipmanların sürekli müdahaleye maruz kalması diğer 20 köye su ulaşamamasına sebep olmasının ötesinde sürekli arızalarla karşılaşmamıza da sebep olmaktaydı. Çünkü sistemde hava sıkışması ve suyun azalıp çoğalmasına neden olduğu için arızalar meydana gelmekteydi. Hattın onuncu kilometresinde oluşan bir arıza sebebiyle suyun kesilmesi arızanın giderilmesi sonrasında suyun son köye ulaşması en az dört gün geçmesi anlamına geliyordu.

Bu sorun çerçevesinde ilk önce nasıl bir çözüm üzerine araştırmalar yaptınız?
Kaçakları bilgisayardan izleyebilmek için elektromanyetik bir debimetre ve vananın bulunduğu bir sistem yatırımına odaklandık. Sonrasında bu konu üzerine araştırma içerisine girdik. Yaptığımız araştırmalar neticesinde Ordel firmasından Serkan Çakıroğlu ve Kobold firmasından Murat Vurgun ile tanıştık. Murat Bey ve Serkan Bey’in bize araştırdığımız bu sistemi çalıştıramayacağımızı ve bu sistemin gereksiz bir maliyet olduğunu belirttiler. Biz de söz konusu araştırmalarımız sonucu bunu tespit etmiş olduk. Sahip olduğumuz debiler sebebiyle satın alacağımız debimetreler bize doğru akış değerlerini gösteremeyecekti ve biz de buradan doğru akışı okuyamayacağımız için yine bu yatırıma rağmen hakimiyeti sağlayamayacaktık. Deponun kilidini kıran, kapısını söken bir toplumla karşı karşıya olduğumuz için bu yüzden yatırım yapacağımız dijital debimetreyi veya kamerayı da kullanılmaz hale getireceklerdi.

Debimetre sistemi yatırımı yerine müdahaleye hiçbir şekilde imkan tanımayan ve yatırımla işletme maliyetleri minimum seviyede olan debi sınırlayıcıya yatırım yapmaya karar verdik. Depolarımızın manevra odalarına kaynak ile debi sınırlayıcıların montajını gerçekleştirdik. Bu işlem sonrasında zaten köylerde yaşayan vatandaşımız da suyunun düzenli halde aktığını görünce sorunda ortadan kalkmış oldu.

Artık yatırım yaptığımız 8 aydan beri bu isale hattında 38 köye 24 saat boyunca su sağlanabiliyor. Kullandığımız bu küçük debi sınırlayıcı ile susuzluk sorununun önüne geçmiş olduk.

Ordel ve Kobold markaları ile önümüzdeki döneme dair yeni yatırım planlarınız var mıdır?
Depolardan hatta su ilettiğimiz kapalı devre bir su şebeke sistemine sahibiz. Bu şebekede köylerde özellikle kot farkı çoksa alttaki hanenin kullanımının çok fazla olması sebebiyle üstteki evlerimize suyu çıkartamıyoruz. Bu debi kısıtlayıcıyı bu sorunun da üstesinden gelmek için şebekenin kot olarak tam orta noktasına yerleştirerek alttaki hanelerin suyunu kısıtlayıp üstteki hanelerinde onlar kadar suyu sürekli olarak tedarik edebilmelerini sağlamak istiyoruz. Bu nedenle Kobold ve Ordel markaları bunun için bize numune bir kısıtlayıcı sağladılar. Bu parçanın saniyelik 2,5 litre akış hızı bulunuyor. Dolayısı ile bu parçanın hattaki orta noktaya entegresi sonrasında aşağıdaki haneler suyu ne kadar açarlarsa açsınlar kendi sınırları olan 2,5 metre/saniye değerinin üzerinde bir akış çekemeyecekler. Böylece üst kotlardaki hanelerde geriye kalan sudan faydalanarak sürekli içme suyuna ulaşabilecekler.

Yatırım maliyeti konusunda ne kadarlık bir tasarruftan söz ediyoruz bu proje sonrasında?
Yapak istediğimiz elektronik sistem yatırımına nazaran yaklaşık yüzde 75 oranında kar sağlamış bulunuyoruz. Elektronik sistemle yatırım gerçekleştirmek yerine bu sistemin uygulamasını gerçekleştirerek diğer sistemin yüzde 25’i maliyetle kesintisiz suyu elde etmiş olduk. Bu yatırım öncesindeki mevcut müdahaleler sonucu oluşan bakım onarım maliyetlerimizden de bu proje ile kurtulmuş olduk. O kar da bunun dışında…

Ekleyeceğiniz verimlilik çalışması örnekleriniz var mıdır?
İlimizde son iki yıldır devam eden verimlilik çalışmalarımızdan bir tanesi de 2019 yılının sonunda devreye aldığımız güneş enerjisi yatırımımızdır. Güneş enerjisi sistemlerinin daha ekonomik oluşu ile motopomp gruplarını bu enerjiyle çalıştırmaları büyük bir verimlilik avantajı diyebilirim. Terfi sistemlerimizde yer alan pompalarımız için bu sayede güneş enerjisinden güç alıyoruz.

Yaptığımız tesislerde hybridsistemler kullanıyoruz. Günün erken saatinde havanın aydınlanması ile birlikte sisteme yüzde 20 ve 30 civarında bir güç sağlanırken tam güneşlenmenin olduğu saatlerde de yüzde yüz seviyesinde güneşten güç alınabiliyor. Hybrid sistemleriyle enerji maliyetlerimizi indirmeye çalışıyoruz. Pompa sistemleri 16 saat boyunca ekonomik olarak çalışabiliyorlar, daha fazla süre çalıştırılan sistemlerin arıza ile karşılaşması daha hızlı olabiliyor. Yaz aylarında bu 16 saatlik çalışma sürecinin 9-10 saatini güneş enerjisinden aldığımız güçle gerçekleştirdiğimizde, hatta göre değişmekle birlikte yaklaşık yüzde 60 oranında bir tasarruf sağlamış oluyoruz, diyebilirim.

Serkan Bey, Çankırı bölgesi için İl Özel İdaresi ile çalışmalarınız ne zamana dayanıyor? İdare size nasıl ulaştı?
Ordel Satış ve Pazarlama Müdürü Serkan Çakıroğlu: Çok ilginçtir Ankara’da LPG oto gaz işi yapan bir arkadaşımız konuyu bize haber verdi. Biz daha sonra Çankırı özel idare ve Recep Bey ile görüştükten sonra isteği Kobold firmasına gönderdik. Süreç bu şekilde başlamış oldu.

Yönlendirmeniz sonrası numune ekipman ve sonrası için nasıl bir çalışma yürütüldü?
Süreç başladıktan sonra Kobold firmasından Murat Vurgun Bey ile Çankırı İl Özel İdare’den Recep Bey ile görüşmeye gidildi. Yer görme işlemleri yapıldı. Bu işlemlerden sonra 2 adet numune verildi. Numune verildikten sonra denemelerin çok olumlu olması nedeniyle kurum 38 adet sipariş vermiştir. Üretim aşamasından sonra malzemeler kuruma teslim edilmiştir. Bu işin en güzel tarafı Recep bey’in yukarıda bahsetmiş olduğu gibi Çankırı da özellikle yaz aylarında baş gösteren su sıkıntısının bizim ürünümüz ile çözülmesi, bir çok toplu yaşam yeri olan ve ciddi mağduriyetler yaşanan köylerimizde su sıkıntısının tamamen çözülmüş olması bizleri de oldukça mutlu etmiştir.

İhtiyaca özel doğru ekipman ve yatırımın belirlenmesi için ne tür çalışmalar yürütüyorsunuz?
Müşterilerimize standart üretimlerimiz ile hizmet verirken aynı zamanda gelen özel istekler için üretim alt yapımıza uygun olduğu sürece hizmet veriyoruz. Bugüne kadar 650 adet civarında özel cihaz üreterek bir çok müşterimizin problemi çözülmüştür. Özel ihtiyaç talebi geldiğinde müşterilerimiz ile görüştükten sonra prosesi yerinde incelemek için ziyaretlerimizi gerçekleştiriyoruz. Belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda gerekli Ar-Ge ve üretim çalışmaları yapılarak ihtiyaca özel istekler karşılanmaktadır.

Ar-Ge çalışmalarınız, üretim gücünüz ve birlikte çalıştığınız markalarınızın geniş ürün yelpazesi projelerde elinizi nasıl güçlendiriyor?
Ar-Ge çalışmalarımız sonucunda müşterilerimizin problemlerinin çözüldüğünü ve müşterilerimizin memnuniyeti görmek bizleri de son derece mutlu etmektedir. müşterilerimizin memnuniyeti sonucu benzer konular ile daha bir çok müşterilerimize referans olmaları müşteri kazanmamıza markamızın yaygınlaşmasına sebep olmaktadır. Güçlü dünya markalarının bayiliğini yapmak ayrıca firmamıza çok ciddi marka değeri kazandırmaktadır. Şu anda bayiliğini yapmakta olduğumuz Kobold firması bu konuda firmamıza çok ciddi değer katmıştır.

Murat Bey, Kobold’un birçok sektöre ve uygulamaya özel çözümü bulunuyor. Bu projede kullanılan ekipmanın özelliklerini sizden öğrenebilir miyiz?
Kobold Türkiye Genel Müdürü Murat Vurgun: Ürün akış düzenleyici olarak adlandırılıyor ve tamamen mekanik sisteme sahip bir ürün. Hattın ürün öncesindeki kısmında basınç ne kadar değişirse değişsin basınca bağlı debi değişimi bu ürünün hatta yer aldığı kısımdan sonraki bölümde etkisini kaybediyor ve ürün debiyi hattın geri kalan kısmı için düzenli hale getiriyor. Düzenli ve hep aynı değerde debi akışı istenen yerlerde kolay, ucuz ve bakım gerektirmeyen bir çözüm haline geliyor. Bu ürünün alternatifi bir debimetre ve bu debimetreden aldığı sinyalle kumanda edilen oransal vana yardımıyla hep aynı debinin oluşması sağlanmaya çalışıyor.  Bu uygulamaya ek olarak içme suyu arıtma tesislerinde klor ölçüm hücreleri de hep aynı debideki suyla beslenmeye ihtiyaç duyuyor. Örneğin 40 litre/saat su debisi bulunan hatta doğru bakiye klor ölçümü alınabilmesi için ölçüm hücresinin içinden de 40 litre/saat değerinde su geçirilmesi gerekiyor. Bu akış düzenleyiciyi bu tür projelerde hattın önüne koyarak olası debi farklarında oluşabilecek klor miktarı ölçümü sapmalarının önüne geçmiş oluyoruz.